le sage ten broeklaan 83 eindhoven  frankdekkers@d-ia.nl 06-30897795






ENERGIE-NOTA-NUL
       WONINGEN
        HELMOND

De gemeente Helmond gaat op de hoek Heeklaan/Dolfijnlaan duurzame woningbouw ontwikkelen. Woningbouw gericht op de kwaliteit van de toekomst. DIA heeft daarin de gemeente Helmond voor de keuze van architect en aannemer begeleid. De woning worden energie-nota-nul woningen, zodat er gemiddeld over het jaar geen fossiele energie gebruikt wordt. Als berekenings-methodiek wordt de NEN7120




“energieprestatie van gebouwen” toegepast. Omdat deze methode alleen de gebouwgebonden energie bepaald zal de EPC-waarde negatief zijn (ca. -0,4). De niet gebouw gebonden energie is met name elektriciteitverbruik voor keuken en wassen.
Tijdens het ontwerpfase zal DIA het energieconcept met architect en aannemer uitwerken.






INSTALLATIE EN BOUWFYSISCH CONCEPT
Voor de DELA is met Franken projectmanagement een quickscan uitgevoerd dat resulteerde in een installatie- en bouwfysisch concept. Het betreft de Paterskerk en gebouwen van het voormalig internaat Augustinianum inclusief studentenkerk aan de dommel in Eindhoven. Het doel is in deze gebouwen hotel, conferentie-ruimten, horeca en ceremonie-ruimten te huisvesten. Onderzocht is welke installatieconcepten

hier relevant zijn in combinatie mogelijke bouwfysische aanpassingen. Om te komen tot een installatietype en programma van eisen techniek voor de betreffende gebouwfuncties worden een aantal aspecten getoetst. Dit zijn: 1) gebruikersaspecten, 2) gebouwaspecten 3) installatie-kosten aspecten 4) installatie-type aspecten Het toetsen aan deze aspecten maakt de wensen specifiek en leidt tot een programma van eisen voor het comfort (thermisch, akoestisch en luchtkwaliteit)






ENERGIENEUTRAAL
DUBBELWOONHUIS
STRIJP-R

In samenwerking met BIEB (bouwen in eigen beheer) architecten |en|en en strotec is een dubbel woonhuis ontworpen dat energieneutraal is. Onder energieneutraal wordt in dit geval verstaan een EPC waarde van 0,0. Voor het ontwerp is gebruik gemaakt van energieneutraal programma van DIA. Met dit programma wordt in een aantal ontwerpsessies met de architect de effecten van                  -->

architectonische maatregelen direct zichtbaar in de vorm van energiegebruik en jaarlijkse energiekosten. Tevens is direct de meerinvestering om te komen tot energieneutraal gebouw duidelijk. Daarbij kan de afweging gemaakt tussen betere isolatie en ventilatie en installatietechnische maatregelen. Bijzonder aan de woning is dat het gebouwd wordt met stro. Stro is een natuurlijk materiaal met goede isolerende eigenschappeng.
Het gebied van Strijp-R is een oud industrieterrein van Philips.








 

NOVEL ZORG&WONEN
In opdracht van de stichting Novel zorg&wonen  op de Noord-Veluwe, is een haalbaarheidsonderzoek gedaan, overeenkomstig onderstaand stappenplan, naar energieneutrale nieuwbouw van locatie Wendhost te Heerde. Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met AAG en Huibers&Jarring arch.
1 bepalen referentie:
van de referentie worden de energiekentallen uitgewerkt zoals verwarming, koeling, tapwater en vooral elektra.
2 besparingen onderzoek: Van de energiegebruikers worden besparingsmogelijkheden.   -->

aangegeven. Ruimteverwarming (op passiefhuis niveau),tapwater, koeling en elektraverbruik. Basis voor diverse varianten.
3 duurzame energiepotentie locatie:  energiepotentie zon en bodem
4 duurzame-installatie:
van zorgwooneenheid wordt blokschema van energiestromen met duurzame-installaties en energieverbruikers gemaakt. Wordt vergeleken met de referentie Belangrijke varianten zijn op deze locatie warmtekrachtkoppeling op biogas, PV cellen en WKO.
5 kosten en investeringen:  schatting  meerkosten tov referentie.




 

BRAINPORT SMARTGRIDS
Brainport Development is een ontwikkelingsmaatschappij nieuwe stijl van de regio Eindhoven. .Het project Smart Energy Grids voorziet in de ontwikkeling van nieuwe werkbare (technische) concepten voor de lokale duurzame energiehuishouding in wijken. Smart Energy Grids zijn decentrale netwerken die vraag en aanbod regelen van elektr@, g@s en w@rmte. Ze spelen in op de overstap van de maatschappij van

een ‘centrale fossiele energievoorziening’ naar een ‘decentrale herwinbare energievoorziening’.Energieopwekking vindt plaats op zowel centraal nivo (huidige energiecentrales), steeds vaker op decentraal nivo (gebouwen met zon- en windenergie) en lokaal nivo (warmtkrachtkoppeling, biogas, windenergie, warmtekoudeopslag). Door lokaal elektriciteit te maken (warmtekrachtkoppeling) kan de afvalwarmte die op centraal nivo verloren gaat, door de grote afstanden voor warmteransport, nu nuttig toegepast worden.






 

Sumiran is een biologische boerderij gelegen in het buitengebied van het dorpje Heusden (gemeente Asten). Het dorp ligt op een steenworp afstand van het nationale park `de grote peel´. De naam Sumiran komt uit het Sanskriet en betekent vrij vertaald, dat je bewust en dankbaar blijft voor alles wat ons van nature gegeven is. Wat begon uit idealisme is intussen uitgegroeid tot een dynamisch bedrijf Sumiran. De opdracht aan Schamp bouwkundig advies en DIA om de bestaande boerderij op een cultuurhistorisch verantwoorde en energiezuinige wijze te renoveren.                         -->


Ook nu is de energieaanpak gebaseerd op de trias energiegetica met als stappen achtereenvolgens het bepalen van: de referentie, gebruik van energie, duurzame energieproductie, duurzame installaties en kosten. Er is gestreefd naar maximale isolatie en minimale infiltratie om het warmteverlies door ruimeverwarming te minimaliseren. Hergebruik van afvalwarmte door de vele koelinstallaties is hier van belang. Door het verbranden van lokaal hakhout in hert houtkachel-CV systeem wordt een belangrijk bijdrage geleverd aan de CO2 neutrale boerderij.  



 


De gemeente Eindhoven heeft een bezoek van een hoge ambtelijke Chinese delegatie (bestaande uit 6 personen) georganiseerd. Het is een tegenbezoek van een bezoek van burgemeester van Gijzel (gemeente eindhoven) eerder dit jaar aan de zusterprovincie Jiangsu en zusterstad Nanjing waarbij tevens de wereldtentoonstelling te Sjanhai werd bezocht. Maar ook een verkenning of het interessant is om ergens in 2011 wat specifieker (in een 2 daagse summit in het evoluon, zo is de 1e  gedachte) ambities  te delen              -->


 op het brede gebied van New Energy en wat op zo'n summit de (verdiepings) onderwerpen zouden kunnen zijn. Deze middag werden de ambities van de brainportregio Eindhoven en Nanjing uitgewisseld op het gebied smart grids. Tijdens het bezoek in Eindhoven is besproken het geschenk van een vrienschapspark en theehuis door de burgemeester van Nanjing ter gelegenheidn van de 20ste vejaardag van de zusterrelatie. Hij hoopt dat het park gebaseerd kan worden op het Mochou park een typisch zuid chinees park.


Woonbedrijf Eindhoven is voornemens de Airey woningen in de wijk Lievendaal te renoveren. Woningen zijn opgebouwd volgens het "airey"-systeem, een experimenteel prefab systeem uit de wederopbouwperiode. Er werd "droog" gebouwd met stalen stijlen, prefab betonnen gevelbekleding en houtwolcementplaten aan de binnenzijde.In opdracht van Architecten ENEN is een infrarood onderzoek gedaan naar      -->


 
de bouwfysische kwaliteit van de gebouwschil.De infrarood opnamen zijn gecombineerd van opnamen in het zichtbaar licht. De resultaten spreken daarbij voor zichzelf. Relatief veel warmteverlies op terugkerende plaatsen boven in de begane grond en onder in de 1ste verdieping. Verder onderzoek dient aan te tonen of dit veroozaakt wordt door mechanische verandering van het isolatiemateriaal of door vochrt in het isolatiemateriaal.


sportaccommodatie te Eindhoven    ism Spierings&Swart Architectenbureau
In samenwerking met Spierings & Swart Architectenbureau is een conceptueel ontwerp gemaakt voor een sportaccommodatie te Eindhoven. Het is een onderdeel van het door Architectenbureau RAU ontwikkelde Christiaan Huygens College. We gaan voor goud” is het passend uitgangspunt door de kleur van de gevels. Kenmerkend voor het energieconcept is het consequent toepassen van de              -->


 trias-energetica en het volledig uitnutten van de aanwezige KWO. Hierdoor is het energiegebruik van de accommodatie 75% lager dan een vergelijkbare gemiddelde accommodatie in Nederland. Icoon van het conceptueel ontwerp is het dak waar daglicht, zonne-energie en ventilatie geïntegreerd zijn. De diverse energiegebruiken zoals het warmtapwater gebruik voor douches zijn geminimaliseerd. Warmte uit de douches wordt teruggewonnen door een centrale douche-wtw en een warmtepomp op de afvoerlucht van de was-/kleedruimten.



de Drie Hoefijzers te Breda in samenwerking met AM energy
In het project worden brouwerijgebouwen gerenoveerd en nieuwbouw geplaatst als woningen, appartementen en kantoren. Belangrijkste focus in het project zijn het betrekken van de bewoners/gebruikers van Drie Hoefijzers waarbij reductie van CO2 leidend is. Dit vindt plaats via een op te richten energiebeheermaatschappij die van en voor de bewoners/gebruikers is. Deze biedt duurzame energie aan tijdens de gebruiksfase waarbij continu naar een                -->


reductie van CO2 gestreefd wordt en de bewoners/gebruikers zelf actief kunnen werken aan verdere reductie van het gebruik van energie omdat dit voor hen rendement oplevert. Het energieneutraal ontwerp schept hierbij de voorwaarden. Behalve de zon is een belangrijke duurzame energiebron in het project de rivier de Bovenmark. Middels gasmotor warmtepompen wordt energie hieruit geleverd voor ruimteverwarming en koeling. Een globaal model is opgezet waarbij aangetoond wordt dat er daadwerkelijk synergievoordelen zijn te behalen.


Cortinghborg te Groningen ism architectenbureau ENEN
De ambitie van de woningcorporatie is een nulenergie wijk te bouwen. In samenwerking met architectenbureau ENEN is de gebouwschil visueel en bouwfysisch vormgegeven. Uitgangspunt was het passiefhuisconcept, een concept van houtskeletbouw dat slecht aansluit bij de traditie van de nederlandse woningbouw met bakstenen en spouwmuur. De traditionele gebouwschil dient dan ook opnieuw                     -->

gedetailleerd te worden Met de name de dikte van de isolatie is een uitdaging voor vormgeving en constructie. Een goede detaillering van aansluiting op plafond, vloer , kozijnen en deuren is essentieel om koudebruggen te voorkomen. Van een representatieve woning is het transmissieverlies berekend overeenkomstig PHPP(Passivhaus Projektierungs Paket). Deze berekening past beter bij gebouwen met een zeer laag energieverbruik. Typisch voor de passiefhuisstandaard is het zogenaamde koudebrugvrij bouwen.


energieneutraal bedrijven terrein vossenberg 2 te Tilburg
Om tot een energieneutraal bedrijventerrein te komen is de trias energetica toegepast.
Besparingen in deze strategie zijn bijzonder belangrijk, ze zorgen voor minder energiegebruik maar tevens voor een lagere investering van de installaties door het kleiner te installeren vermogen. Besparing op verwarming wordt gerealiseerd door zware isolatie op passiefgebouw niveau.                     -->

In de opslagruimte wordt voor verwarming een vloerverwarming met een meter daaronder een bodemcollector geplaatst. Met een pomp wordt in de zomer de bodem verwarmd en de opslagruimte gekoeld (passief). Deze warmte wordt in winter weer ontrokken en de opslagruimte verwarmd. Besparing op verlichting door goede daglichttoetreding ook van boven (lichtkanalen) en vraaggestuurde lichtregeling. Ieder bedrijfsgebouw wordt voorzien van een gasmotorwarmtepomp voor verwarming en in incidentele gevallen voor koeling van de vergaderruimte.



thermografie tbv renovatie gebouwschil particuliere woning
thermografie is een belangrijk hulpmiddel bij renovatie. Ondermeer warmtelekken door constructies worden hiermee zichtbaar gemaakt.
Hiernaast staan 2 foto's afgebeeld, een warmtebeeld en een zichtbaarbeeld. Achter het bruine houten paneel op het zichtbaarbeeld is het doortrekken van
de koude zichtbaar van een achterliggende balk op het    warmtebeeld. De balk heeft een                                  -->

  betere warmtegeleiding waardoor de oppervlaktetemperatuur terplaatseop de zolderkamer lager is.
De rood-oranje strepen op het warmtebeeld worden veroorzaakt door warmteafgifte van de onder het raam geplaatste radiatorverwarming.Interpretatie van het warmte-beeld vergt de nodige vakmanschap. Bijvoorbeeld door thermische reflecties op ramen en aanwezigheid van metalen in het beeld. Correcties op het temperatuurbeeld zijn nodig bij gebruik van materialen met verschillende emissiefactoren voor infrarood zoals metaal en hout.



marktontwikkeling warmtepompen opdrachtgever H&F
H&F produceert warmtepompen voor het opwarmen van tapwater. De warmte wordt daarbij onttrokken uit de afgevoerde binnenlucht van de woning. Dit marktonderzoek dient duidelijkheid te geven over de positionering van de huidige warmtepomp als ook van een te ontwikkelen warmtepomp voor ruimteverwarming in de markt. Het betreft daarbij de markt van                                   -->

klimaatinstallaties voor woningen en kleine utiliteitsbouw.
Nederland heeft ca. 5 miljoen woningen. Globaal dient iedere 15 jaar de installatie vervangen te worden (450.000 woningen per jaar) en bestaat er in potentie de kans deze te vervangen door een warmtepomp. Tevens worden ieder jaar ca. 70.000 nieuwe woningen gebouwd. Jaarlijks worden echter slechts ca. 3.000 warmtepompen geplaatst, voornamelijk in de nieuwbouwprojecten. De verwachtingen voor toepassing van warmtepompen in Nederland zijn echter hooggespannen.



vermindering galm  opdrachtgever woningbouwvereniging Trudo
Door de gebruikers van een kantoorvertrek van de woningbouwverenging wordt galm door spraak als bijzonder hinderlijk ervaren. Galm ontstaat door vele malen herhaalde reflecties van geluid tegen de wanden en objecten. De grootte van de ruimte is een belangrijke factor voor de nagalmtijd, maar ook het materiaal waar de wanden van gemaakt zijn, of waar de wanden mee bekleed zijn is bepalend.                                   -->

In de betreffende kantoorruimte is gestreefd naar een nagalmtijd van 0,5 tot 0,7 seconden. Galm is vermindert door het plaatsen van geschikte geluidsabsorberende materialen. In dit geval is uit het scala van mogelijkheden in de markt een geluidabsorberend materiaal geselecteerd waarop afbeeldingen geprint kunnen worden. Een van de panelen bevat een impressie van het ontwerp van Jo Coenen van Strijp S. Strijp S is de grote Eindhovense fabriekswijk .






temperatuuroverschrijding zolderverdieping  woningbouwvereniging Trudo
Op de zolderverdieping van een het kantoorpand worden tijdens hittegolven hoge onbehaaglijke temperaturen ervaren. Een volledig geconditioneerde ruimte is niet mogelijk op de zolderverdieping omdat het trapgat in open verbinding dient te blijven staan met onderliggende verdiepingen. De maatregelen om temperatuuroverschrijding te verminderen zijn gericht op:    
1.verminderen van de externe warmtelast door de zon, 2. het toepassen van (nacht)ventilatie,                -->

 3. het toepassen van individuele regelmogelijkheden. De directe invloed van de zon wordt vermindert  door een horizontaal scherm met overstek toe te passen boven de dakkapellen, in dezelfde stijl als de dakgoot. Het scherm voorkomt zoninstraling door ramen in de zomer van de dakkapel, waarbij het mogelijk blijft de ramen te openen. De warmte van het gehele kantoorpand zal zich verzamelen in de nok van de zolderverdieping door de opstijgende lichtere warme lucht. Deze lucht kan niet ontwijken en blijft als een warme deken hangen op de zolderverdieping. Door plaatsen van afzuigroosters in de nok van dak kan warmte worden afgezogen en nachtventilatie worden toegepast.





 



buitenlucht warmpomp voor verwarming woning en buitenzwembad
Het project betreft een grote woning met buitenzwembad. Voor dit project is een variantenonderzoek uitgevoerd. Omdat men geen bouwkundige aanpassingen wenste zijn enkel installatievarianten onderzocht. Het betreft: miniwarmtekrachtkoppeling, warmtepomp met bodemcollector, warmtepomp met buitenlucht. Een van de belangrijke aspecten van het variantenonderzoek is de terugverdientijd gebaseerd op investeringskosten en gebruikskosten. Bij de
                                  -->

investeringskosten dient rekening gehouden te worden met subsidie die voor alle installaties mogelijk, maar wel verschillend zijn. Voor de gebruikskosten is energie de belangrijkste parameter, daarbij wordt algemeen verwacht dat kosten van gas sneller zullen stijgen dan die van elektriciteit. Tevens dienen onderhoudskosten en renteafschrijving meegenomen te worden in de berekening van de terugverdientijd. Uiteindelijk bleek het systeem van warmtepomp met buitenlucht de beste terugverdientijd te hebben, met name door verwarming van het buitenzwembad in de zomer. Er is een bivalent systyeem gekozen waarbij de huidige ketel gehandhaafd blijft voor lage buitentemperaturen.




warmteverlies binnenzwembad en duurzame warmte opwekken
Onderzoek is gedaan naar de energiebesparing en het toepassen van duurzame energie voor een particulier binnenzwembad. Randvoorwaarde daarbij was dat de gebouwschil niet aangepast mocht worden. Na analyse van het energiegebruik van het binnenzwembad werd duidelijk dat er een relatief hoog                                   -->

warmteverlies is door ventilatie is. De luchtvochtigheid binnen wordt namelijk op maximaal 65% gehouden door te mengen met buitenlucht. De buitenlucht dient vervolgens eerst opgewarmd te worden tot 28 °C. Dit warmteverlies kan beperkt worden door het toepassen van een warmteterugwinunit. Alternatieven daarbij zijn een twincoilsysteem, kruisstroom wtw, warmtewiel en warmtepomp. Tevens is een variantenonderzoek uitgevoerd naar het toepassen van warmtepompsystemen.




markt analyse en interpretatie warmtepompen H&F
in samenwerking met hogeschool Avans Den Bosch

In samenwerking met de sector economie&management van de Avans Hogeschool te Den Bosch is als onderdeel van een marktonderzoek naar warmtepompen en duurzame installaties een externe analyse uitgevoerd middels een enquête.                            -->







Deze enquête is uitgevoerd bij installateurs van UNETO-VNI, Architecten BNA en Technische Installatie Adviseurs (TVVL). De enquête is een kwalitatief onderzoek waarbij gebruik gemaakt is van thesistools. De benadering van de geënquêteerden heeft plaatsgevonden via de mail. In totaal hebben 221 bedrijven gereageerd.